Adres: Veerpolderstraat 46
Alida Helena bereikte de leeftijd van 60 jaar
Geboorteplaats: Rotterdam geboortedatum 08-04-1876
Gestorven in: Auschwitz sterfdatum: 14-01-43
Alida Helena's verhaal
Op 26 september 2024 om 12.30 uur is voor Alida Frank-Bronkhorst een struikelsteen gelegd op de Veerpolderstraat 46, haar onderduikadres.
Bewonersbrief
De bewonersbrief ter gelegenheid van de plechtigheid vertelt het volgende over Alida en de Veerpolderstraat tijdens de Tweede Wereldoorlog:
......Tijdens de Tweede Wereldoorlog was een van de bewoners van de Veerpolderstraat 46, mevrouw Alida Helena Frank-Bronkhorst. Zij was weduwe en de oma van onze oma (onze betovergrootmoeder).
Alida zat ondergedoken bij haar dochter Charlotte Abbo-Frank. Charlotte woonde met haar niet-Joodse man Michiel Johannis Abbo en hun 5 kinderen op dit adres. Een van die 5 kinderen was onze oma.
Onze oma, toen 14 jaar oud, had er geen idee van dat haar oma bij hun thuis zat ondergedoken. Zij kwam er pas achter toen haar oma, 66 jaar oud, bij hen thuis werd opgehaald. Zij was verraden voor 10 gulden. Alida is uiteindelijk op 11 januari 1943 gedeporteerd naar Auschwitz, waar zij op 14 januari 1943 de dood vond.
Nadat haar moeder Alida was opgehaald, zijn ook de Joodse Charlotte en haar 5 broers en zussen ondergedoken. Alleen broer Lehman Frank en zijn vrouw Hendrika Frank-de Beer zijn opgepakt, gedeporteerd naar Auschwitz en nooit meer teruggekomen.
Wij hopen dat de plaatsing van het steentje eraan bij zal dragen dat haar naam en het zinloze geweld nooit vergeten worden. Mocht u bij het leggen van het steentje aanwezig willen zijn, dan bent u meer dan welkom.
Anita Timmermans-Hendriks
Natascha Hendriks
Toespraak
Anita Timmermans-Hendriks hield bij deze gelegenheid de volgende toespraak:
De Veerpolderstraat tijdens de Tweede Wereldoorlog
Vandaag zijn wij bijeengekomen om een Stolperstein voor Alida Helena Frank-Bronkhorst neer te leggen op de Veerpolderstraat 46 in Arnhem. Helaas is de laatst levende die haar oma Alida Helena Frank-Bronkhorst nog heeft gekend onlangs overleden. Dit was onze moeder, oma en overgrootmoeder Ans Linger-Abbo. Ans vond het geweldig dat wij dit initiatief hebben genomen en heeft ook meebetaald aan deze steen. Namens haar vertellen wij het verhaal over haar oma Alida Helena Frank-Bronkhorst.
Alida was Joods en was weduwe van Abraham Frank die voor de oorlog is gestorven. Samen kregen zij 8 kinderen, waarvan 2 kinderen al voor de oorlog zijn overleden. Alida woonde op Kelfkensbos 22 in Nijmegen. Omdat zij Joods was en weduwe was van een Jood moest zij een ster dragen. In 1942 werden de razzia’s op Joden verhoogd. Ze besloot niet te wachten tot ze haar zouden komen ophalen. Samen met haar dochter Charlotte (Lot) en schoonzoon Michiel Abbo, (religie: Nederlands Hervormd) besloot Alida bij hen onder te duiken aan de Veerpolderstraat 46 in Arnhem. Hier woonden Lot en Chiel samen met hun 5 kinderen.
Een van die 5 kinderen was Ans. Ans was toen 14 jaar oud en had er geen idee van dat haar oma Alida bij hun thuis zat ondergedoken. Hoe ze ongezien hier naar binnen is gekomen is nog steeds een raadsel, want aan het einde van de straat zaten de Drie Ganzen (3 Duitsers) die de omgeving en de brug aan deze zijde van de rivier moesten bewaken. De bebouwing in die tijd was minimaal.
Toen bleek dat Alida was verraden door Nederlandse NSB-ers voor 10 gulden, kwam Ans er pas achter dat haar oma bij hun woonde toen ze werd opgehaald. Dit is wat Ans over dit gebeuren aan ons heeft verteld:
“Er werd hard op de deur gebonkt. De deur vloog open en de naam van Alida werd geroepen. Toen Alida in de gang stond en werd meegesleurd riep ze:
“Chiel pak het broodmes en maak me van kant! Ik wil niet naar het kamp!”
En: “Het is maar goed dat Bram (haar man) dit niet meer hoeft mee te maken!”
Met een grote schok en ongeloof bleef de familie Abbo achter in de Veerpolderstaat 46…. “
Alida is via Westerbork uiteindelijk op 11 januari 1943 gedeporteerd naar Auschwitz, waar zij op 14 januari 1943 op 66 jarige leeftijd is vergast.
Nadat moeder Alida was opgehaald, zijn ook de Joodse Charlotte en haar 5 broers en zussen ondergedoken. Vijf kinderen van Alida hebben de oorlog overleefd. Alleen broer Lehman (Leo) Frank en zijn vrouw Hendrika Frank-de Beer zijn opgepakt, gedeporteerd naar Auschwitz en nooit meer teruggekomen.
Deze gebeurtenissen zijn een pikzwarte bladzijde in het leven van Ans geweest. Zij heeft jarenlang na de oorlog tot ver in de jaren 60 gezocht naar haar verdwenen oma. Uiteindelijk heeft het nog jaren geduurd voordat zij de waarheid kende.
De naam van Alida Helena Frank-Bronkhorst wordt in deze stoep vereeuwigd zodat wij allen haar nooit meer vergeten. Dit is overigens niet de enige plek waar haar naam te vinden is. Ook in de benedenstad van Nijmegen op de Kitty de Wijzeplaats prijkt haar naam aan de muur. Daarnaast is haar naam opgenomen in het Nationaal Holocaust Namenmonument in Amsterdam.
Als laatste wil ik afsluiten met de volgende woorden die ik tot Alida wil richten:
Beste Alida, jij kunt supertrots zijn op jouw kleinkind Ans. Ans leefde nooit in het verleden maar in het heden. Wat heel bijzonder was, is dat zij nooit haat tegen Duitsers had en dit ook nooit aan ons heeft meegegeven. Ze riep altijd: deze mensen nu kunnen er niets aan doen. Het waren hele andere tijden. Hier zouden vandaag de dag nog heel veel mensen wat van kunnen leren…
Magda Hendriks, achterkleinkind van Alida zal namens Ans Linger-Abbo een roos leggen.
Voor meer informatie over Alida Frank-Bronkhorst, zie
https://www.joodsmonument.nl/nl/page/151541/alida-helena-frank-bronkhorst en
Verhaal 31 MAART 2021
Alida Frank-Bronkhorst
Door: Carla
De weduwe Alida Frank-Bronkhorst, moeder van acht kinderen van wie vijf nog leefden in 1945, woonde in Nijmegen tot zij in 1942 naar Arnhem verhuisde . Zij hield echter haar huis in Nijmegen, Kelfkensbos 22, aanvankelijk aan. Haar zoon Lehman Frank woonde er tot hij trouwde met Hendrika de Beer, toen verhuisde hij naar de Ubbergseveldweg 71.
Alida werd door de SiPo vastgezet in het Huis van Bewaring in NIjmegen tezamen met Charlotte Frank op 24 augustus 1942 om 19 uur. Op 8 september 1942 worden zij weer vrijgelaten. Zie: GA 258_191 (Huis van Bewaring). Een aanklacht wordt niet vermeld.
(Alida Helena Frank-Bronkhorst, foto joodsmonument.nl)
Alida was ondergedoken (zie: Lehman Frank [*3-2- 1919]), werd opgespoord en via Westerbork afgevoerd waarschijnlijk met transport 43 op 11 januari 1943 naar Auschwitz, waar ze op 14 jan.'43 werd vergast . Uit dit transport van 750 joden werden 561 meteen vergast. De overigen moesten dwangarbeid verrichten. Van deze groep overleefden slechts 8 joden de dwangarbeid en de oorlogsperiode.
Van de zes kinderen van Alida Helena, die in 1940 nog leefden, overleefden vijf de oorlog:
1. Aleida ("Alie")[*13-11-1898], overleefde Kamp Amersfoort omdat zij gehuwd geweest was met een katholiek;
2. Jacob [*12-3-1901] dook onder en overleefde, hij stierf aan een hartaanval in 1955, wonend in Oosterhout;
3.Charlotte ("Lot") [*24-3-1902] dook onder en overleefde, zij stierf in 1974;
4. Louisa ("Wies") [*19-4-1907] dook onder en overleefde, zij stierf na 1976;
5. Marianne Elisabeth ("Sjaan") [*13-5-1912] dook onder en overleefde, zij stierf na 1980.
Alida Frank-Bronkhorst was een dochter van Lodewijk Bronkhorst en Aaltje Sprengers. Zij had drie zussen Johanna, Roosje (gehuwd v Gelder), Sophia (geh. Frank) en een broer Marcus.
(Gedenkplaat Kitty de Wijzeplaats, foto oorlogsdodeninnijmegen.nl)
Bronnen
PK; Joods Monument ; Oorloginnijmegen.nl; G.Luijters, In Memoriam, p.337 e.v.; e-mails Boudewijn Otten (kleinzoon van Aleida ["Alie"]) 20 aug. 2013, rectificatie 21 en 22 juni 2016+ foto www.geni.com
Terug naar Zoekformulier
Adres: Veerpolderstraat 46
Alida Helena bereikte de leeftijd van 60 jaar
Geboorteplaats: Rotterdam geboortedatum 08-04-1876
Gestorven in: Auschwitz sterfdatum: 14-01-43
Beroep:
Alida Helena's verhaal
Op 26 september 2024 om 12.30 uur is voor Alida Frank-Bronkhorst een struikelsteen gelegd op de Veerpolderstraat 46, haar onderduikadres.
Bewonersbrief
De bewonersbrief ter gelegenheid van de plechtigheid vertelt het volgende over Alida en de Veerpolderstraat tijdens de Tweede Wereldoorlog:
......Tijdens de Tweede Wereldoorlog was een van de bewoners van de Veerpolderstraat 46, mevrouw Alida Helena Frank-Bronkhorst. Zij was weduwe en de oma van onze oma (onze betovergrootmoeder).
Alida zat ondergedoken bij haar dochter Charlotte Abbo-Frank. Charlotte woonde met haar niet-Joodse man Michiel Johannis Abbo en hun 5 kinderen op dit adres. Een van die 5 kinderen was onze oma.
Onze oma, toen 14 jaar oud, had er geen idee van dat haar oma bij hun thuis zat ondergedoken. Zij kwam er pas achter toen haar oma, 66 jaar oud, bij hen thuis werd opgehaald. Zij was verraden voor 10 gulden. Alida is uiteindelijk op 11 januari 1943 gedeporteerd naar Auschwitz, waar zij op 14 januari 1943 de dood vond.
Nadat haar moeder Alida was opgehaald, zijn ook de Joodse Charlotte en haar 5 broers en zussen ondergedoken. Alleen broer Lehman Frank en zijn vrouw Hendrika Frank-de Beer zijn opgepakt, gedeporteerd naar Auschwitz en nooit meer teruggekomen.
Wij hopen dat de plaatsing van het steentje eraan bij zal dragen dat haar naam en het zinloze geweld nooit vergeten worden. Mocht u bij het leggen van het steentje aanwezig willen zijn, dan bent u meer dan welkom.
Anita Timmermans-Hendriks
Natascha Hendriks
Toespraak
Anita Timmermans-Hendriks hield bij deze gelegenheid de volgende toespraak:
De Veerpolderstraat tijdens de Tweede Wereldoorlog
Vandaag zijn wij bijeengekomen om een Stolperstein voor Alida Helena Frank-Bronkhorst neer te leggen op de Veerpolderstraat 46 in Arnhem. Helaas is de laatst levende die haar oma Alida Helena Frank-Bronkhorst nog heeft gekend onlangs overleden. Dit was onze moeder, oma en overgrootmoeder Ans Linger-Abbo. Ans vond het geweldig dat wij dit initiatief hebben genomen en heeft ook meebetaald aan deze steen. Namens haar vertellen wij het verhaal over haar oma Alida Helena Frank-Bronkhorst.
Alida was Joods en was weduwe van Abraham Frank die voor de oorlog is gestorven. Samen kregen zij 8 kinderen, waarvan 2 kinderen al voor de oorlog zijn overleden. Alida woonde op Kelfkensbos 22 in Nijmegen. Omdat zij Joods was en weduwe was van een Jood moest zij een ster dragen. In 1942 werden de razzia’s op Joden verhoogd. Ze besloot niet te wachten tot ze haar zouden komen ophalen. Samen met haar dochter Charlotte (Lot) en schoonzoon Michiel Abbo, (religie: Nederlands Hervormd) besloot Alida bij hen onder te duiken aan de Veerpolderstraat 46 in Arnhem. Hier woonden Lot en Chiel samen met hun 5 kinderen.
Een van die 5 kinderen was Ans. Ans was toen 14 jaar oud en had er geen idee van dat haar oma Alida bij hun thuis zat ondergedoken. Hoe ze ongezien hier naar binnen is gekomen is nog steeds een raadsel, want aan het einde van de straat zaten de Drie Ganzen (3 Duitsers) die de omgeving en de brug aan deze zijde van de rivier moesten bewaken. De bebouwing in die tijd was minimaal.
Toen bleek dat Alida was verraden door Nederlandse NSB-ers voor 10 gulden, kwam Ans er pas achter dat haar oma bij hun woonde toen ze werd opgehaald. Dit is wat Ans over dit gebeuren aan ons heeft verteld:
“Er werd hard op de deur gebonkt. De deur vloog open en de naam van Alida werd geroepen. Toen Alida in de gang stond en werd meegesleurd riep ze:
“Chiel pak het broodmes en maak me van kant! Ik wil niet naar het kamp!”
En: “Het is maar goed dat Bram (haar man) dit niet meer hoeft mee te maken!”
Met een grote schok en ongeloof bleef de familie Abbo achter in de Veerpolderstaat 46…. “
Alida is via Westerbork uiteindelijk op 11 januari 1943 gedeporteerd naar Auschwitz, waar zij op 14 januari 1943 op 66 jarige leeftijd is vergast.
Nadat moeder Alida was opgehaald, zijn ook de Joodse Charlotte en haar 5 broers en zussen ondergedoken. Vijf kinderen van Alida hebben de oorlog overleefd. Alleen broer Lehman (Leo) Frank en zijn vrouw Hendrika Frank-de Beer zijn opgepakt, gedeporteerd naar Auschwitz en nooit meer teruggekomen.
Deze gebeurtenissen zijn een pikzwarte bladzijde in het leven van Ans geweest. Zij heeft jarenlang na de oorlog tot ver in de jaren 60 gezocht naar haar verdwenen oma. Uiteindelijk heeft het nog jaren geduurd voordat zij de waarheid kende.
De naam van Alida Helena Frank-Bronkhorst wordt in deze stoep vereeuwigd zodat wij allen haar nooit meer vergeten. Dit is overigens niet de enige plek waar haar naam te vinden is. Ook in de benedenstad van Nijmegen op de Kitty de Wijzeplaats prijkt haar naam aan de muur. Daarnaast is haar naam opgenomen in het Nationaal Holocaust Namenmonument in Amsterdam.
Als laatste wil ik afsluiten met de volgende woorden die ik tot Alida wil richten:
Beste Alida, jij kunt supertrots zijn op jouw kleinkind Ans. Ans leefde nooit in het verleden maar in het heden. Wat heel bijzonder was, is dat zij nooit haat tegen Duitsers had en dit ook nooit aan ons heeft meegegeven. Ze riep altijd: deze mensen nu kunnen er niets aan doen. Het waren hele andere tijden. Hier zouden vandaag de dag nog heel veel mensen wat van kunnen leren…
Magda Hendriks, achterkleinkind van Alida zal namens Ans Linger-Abbo een roos leggen.
Voor meer informatie over Alida Frank-Bronkhorst, zie
https://www.joodsmonument.nl/nl/page/151541/alida-helena-frank-bronkhorst en
Verhaal 31 MAART 2021
Alida Frank-Bronkhorst
Door: Carla
De weduwe Alida Frank-Bronkhorst, moeder van acht kinderen van wie vijf nog leefden in 1945, woonde in Nijmegen tot zij in 1942 naar Arnhem verhuisde . Zij hield echter haar huis in Nijmegen, Kelfkensbos 22, aanvankelijk aan. Haar zoon Lehman Frank woonde er tot hij trouwde met Hendrika de Beer, toen verhuisde hij naar de Ubbergseveldweg 71.
Alida werd door de SiPo vastgezet in het Huis van Bewaring in NIjmegen tezamen met Charlotte Frank op 24 augustus 1942 om 19 uur. Op 8 september 1942 worden zij weer vrijgelaten. Zie: GA 258_191 (Huis van Bewaring). Een aanklacht wordt niet vermeld.
(Alida Helena Frank-Bronkhorst, foto joodsmonument.nl)
Alida was ondergedoken (zie: Lehman Frank [*3-2- 1919]), werd opgespoord en via Westerbork afgevoerd waarschijnlijk met transport 43 op 11 januari 1943 naar Auschwitz, waar ze op 14 jan.'43 werd vergast . Uit dit transport van 750 joden werden 561 meteen vergast. De overigen moesten dwangarbeid verrichten. Van deze groep overleefden slechts 8 joden de dwangarbeid en de oorlogsperiode.
Van de zes kinderen van Alida Helena, die in 1940 nog leefden, overleefden vijf de oorlog:
1. Aleida ("Alie")[*13-11-1898], overleefde Kamp Amersfoort omdat zij gehuwd geweest was met een katholiek;
2. Jacob [*12-3-1901] dook onder en overleefde, hij stierf aan een hartaanval in 1955, wonend in Oosterhout;
3.Charlotte ("Lot") [*24-3-1902] dook onder en overleefde, zij stierf in 1974;
4. Louisa ("Wies") [*19-4-1907] dook onder en overleefde, zij stierf na 1976;
5. Marianne Elisabeth ("Sjaan") [*13-5-1912] dook onder en overleefde, zij stierf na 1980.
Alida Frank-Bronkhorst was een dochter van Lodewijk Bronkhorst en Aaltje Sprengers. Zij had drie zussen Johanna, Roosje (gehuwd v Gelder), Sophia (geh. Frank) en een broer Marcus.
(Gedenkplaat Kitty de Wijzeplaats, foto oorlogsdodeninnijmegen.nl)
Bronnen
PK; Joods Monument ; Oorloginnijmegen.nl; G.Luijters, In Memoriam, p.337 e.v.; e-mails Boudewijn Otten (kleinzoon van Aleida ["Alie"]) 20 aug. 2013, rectificatie 21 en 22 juni 2016+ foto www.geni.com
