Adres: Noordelijke Parallelweg 69
Sophia bereikte de leeftijd van 37 jaar
Geboorteplaats: Arnhem geboortedatum 14-01-06
Plaats van overlijden: Auschwitz sterfdatum: 14-01-43
Beroep:
2 struikelstenen op dit adres. Meer over deze persoon? Kijk op joodsmomument.nl
Toespraak Jeroen Flapper (huidige bewoner Noordelijke Parallelweg 69) ter gelegenheid van de steenlegging d.d. 15 september 2021
Stolpersteinen Natan David Grün en Sophia Grün-Prins
Het feit dat er meer dan zes miljoen joodse mensen op industriële schaal zijn vermoord, is voor mij nog steeds een abstractie. Niet te bevatten. Het enige zinnige, het onderwerp waardige document, dat ik op hierover heb gezien, is de veertien uur durende documentaire over de Shoah van de Frans-Joodse cineast en filosoof Claude Lanzmann.
Ik ben geboren en getogen in de wijk de Hoogkamp. Een rustige en veilige wijk waarvan ik alle straten kende en waar ik in mijn jeugd speelde. Tot mijn schrik ontdekte ik een jaar geleden, dat veel joodse mensen die hier hebben gewoond in de Tweede Wereldoorlog zijn afgevoerd en vermoord o.a. in Auschwitz. Mijn kijk op de wijk Hoogkamp is daardoor veranderd. De stenen zijn hetzelfde, maar het verhaal achter de stenen is veranderd.
Choquerend is de ogenschijnlijke normaliteit, waaronder dit allemaal gebeurde. Het leven in de oorlog ging voor veel mensen gewoon door - weliswaar onder slechtere omstandigheden - maar niet voor de joodse mensen die in toenemende mate met perverse pesterijen en restricties te maken kregen. Dit culmineerde uiteindelijk in de afvoer in beestenwagens naar de doodskampen in Polen.
De maatschappij verleende zijn diensten. De politie in Arnhem werkte mee aan de razzia’s en de Nederlandse Spoorwegen verleende zijn diensten met de transporten van en naar Westerbork alsof het de normaalste zaak van de wereld was. Gelukkig waren er ook goede mensen, die onderduikers hebben geholpen en verzet hebben gepleegd. Ben me er van bewust dat een moreel oordeel 70 jaar na dato in een vrije maatschappij, waar je kunt zeggen wat je wilt, eigenlijk niet zoveel geldigheid heeft.
De bewoners van de Noordelijke Parallelweg 69 waren Natan David Grün, geboren in Sniatyn op 10 augustus 1898 en vermoord in Auschwitz op 30 april 1943. Hij bereikte de leeftijd van 44 jaar. Zijn vrouw Sophia Grün-Prins is geboren in Arnhem op 14 januari 1906 en vermoord in Auschwitz op 14 januari 1943. Zij bereikte de leeftijd van 37 jaar. Zij waren één van de meer dan 1000 joodse mensen die in Arnhem tot voor de oorlog een bloeiende gemeenschap vormden en in 1940-1945 bijna allemaal zijn vermoord.
Van beiden heb ik weinig informatie kunnen verzamelen. Natan David Grün, geboren in Sniatyn (op de grens van Oekraïne/ Roemenië) is waarschijnlijk al gevlucht voor de pogroms van de Russen begin jaren dertig. Nathan is - mogelijk ook om een verblijfsvergunning te krijgen - getrouwd met de uit Arnhem afkomstige Sophia Prins. Het politierapport uit de Tweede Wereldoorlog vermeldt dat het echtpaar hier illegaal woonde, dus niet ingeschreven stond op dit adres of er ondergedoken zat.
Ik hoop dat de plaatsing van de stenen er aan bij zal dragen dat hun namen (en die van alle andere vermoorde joodse inwoners van Arnhem) niet vergeten zullen worden.
Er zal door Emmy Menko Drop een gedicht van Willem Wilmink over Michel Velleman alias Ben Ali Libi, worden voorgedragen. Het gedicht staat voor de 6 miljoen joodse mensen die zijn vermoord. Muziek ter nagedachtenis aan het echtpaar Grun zal worden gepeeld door Jorike Kroon (zang, viool) en Frans van keep (gitaar), Als afsluiting kunnen er hartige joodse hapjes en een drankje genuttigd worden waarvoor ik de maakster Tzippy Harmsen hartelijk wil bedanken.
Jeroen Flapper
Adres: Noordelijke Parallelweg 69
Sophia bereikte de leeftijd van 37 jaar
Geboorteplaats: Arnhem geboortedatum 14-01-06
Plaats van overlijden: Auschwitz sterfdatum: 14-01-43
Beroep:
2 struikelstenen op dit adres. Meer over deze persoon? Kijk op joodsmomument.nl
Toespraak Jeroen Flapper (huidige bewoner Noordelijke Parallelweg 69) ter gelegenheid van de steenlegging d.d. 15 september 2021
Stolpersteinen Natan David Grün en Sophia Grün-Prins
Het feit dat er meer dan zes miljoen joodse mensen op industriële schaal zijn vermoord, is voor mij nog steeds een abstractie. Niet te bevatten. Het enige zinnige, het onderwerp waardige document, dat ik op hierover heb gezien, is de veertien uur durende documentaire over de Shoah van de Frans-Joodse cineast en filosoof Claude Lanzmann.
Ik ben geboren en getogen in de wijk de Hoogkamp. Een rustige en veilige wijk waarvan ik alle straten kende en waar ik in mijn jeugd speelde. Tot mijn schrik ontdekte ik een jaar geleden, dat veel joodse mensen die hier hebben gewoond in de Tweede Wereldoorlog zijn afgevoerd en vermoord o.a. in Auschwitz. Mijn kijk op de wijk Hoogkamp is daardoor veranderd. De stenen zijn hetzelfde, maar het verhaal achter de stenen is veranderd.
Choquerend is de ogenschijnlijke normaliteit, waaronder dit allemaal gebeurde. Het leven in de oorlog ging voor veel mensen gewoon door - weliswaar onder slechtere omstandigheden - maar niet voor de joodse mensen die in toenemende mate met perverse pesterijen en restricties te maken kregen. Dit culmineerde uiteindelijk in de afvoer in beestenwagens naar de doodskampen in Polen.
De maatschappij verleende zijn diensten. De politie in Arnhem werkte mee aan de razzia’s en de Nederlandse Spoorwegen verleende zijn diensten met de transporten van en naar Westerbork alsof het de normaalste zaak van de wereld was. Gelukkig waren er ook goede mensen, die onderduikers hebben geholpen en verzet hebben gepleegd. Ben me er van bewust dat een moreel oordeel 70 jaar na dato in een vrije maatschappij, waar je kunt zeggen wat je wilt, eigenlijk niet zoveel geldigheid heeft.
De bewoners van de Noordelijke Parallelweg 69 waren Natan David Grün, geboren in Sniatyn op 10 augustus 1898 en vermoord in Auschwitz op 30 april 1943. Hij bereikte de leeftijd van 44 jaar. Zijn vrouw Sophia Grün-Prins is geboren in Arnhem op 14 januari 1906 en vermoord in Auschwitz op 14 januari 1943. Zij bereikte de leeftijd van 37 jaar. Zij waren één van de meer dan 1000 joodse mensen die in Arnhem tot voor de oorlog een bloeiende gemeenschap vormden en in 1940-1945 bijna allemaal zijn vermoord.
Van beiden heb ik weinig informatie kunnen verzamelen. Natan David Grün, geboren in Sniatyn (op de grens van Oekraïne/ Roemenië) is waarschijnlijk al gevlucht voor de pogroms van de Russen begin jaren dertig. Nathan is - mogelijk ook om een verblijfsvergunning te krijgen - getrouwd met de uit Arnhem afkomstige Sophia Prins. Het politierapport uit de Tweede Wereldoorlog vermeldt dat het echtpaar hier illegaal woonde, dus niet ingeschreven stond op dit adres of er ondergedoken zat.
Ik hoop dat de plaatsing van de stenen er aan bij zal dragen dat hun namen (en die van alle andere vermoorde joodse inwoners van Arnhem) niet vergeten zullen worden.
Er zal door Emmy Menko Drop een gedicht van Willem Wilmink over Michel Velleman alias Ben Ali Libi, worden voorgedragen. Het gedicht staat voor de 6 miljoen joodse mensen die zijn vermoord. Muziek ter nagedachtenis aan het echtpaar Grun zal worden gepeeld door Jorike Kroon (zang, viool) en Frans van keep (gitaar), Als afsluiting kunnen er hartige joodse hapjes en een drankje genuttigd worden waarvoor ik de maakster Tzippy Harmsen hartelijk wil bedanken.
Jeroen Flapper