menu  

Joods Monument Arnhem
Joods Monument Arnhem

     

     

     

     

Schrijver   Frits

Adres: Dullertstraat 6

Frits bereikte de leeftijd van 44 jaar

 

Geboorteplaats: Maastricht   geboortedatum 14-05-00

Plaats van overlijden: Velp   sterfdatum: 14-01-45

Beroep:

 

Frits's verhaal

Voor informatie over deze persoon en zijn echtgenote, zie:

https://www.joodsmonument.nl/nl/page/152372/jeannette-boers

https://www.joodsmonument.nl/nl/page/152373/frits-schrijver

 

Over zijn ouders, zie:


https://www.joodsmonument.nl/nl/page/145423/nardus-schrijver

https://www.joodsmonument.nl/nl/page/567157/emilie-adelaide-schaap

 

Frits was tweede violist bij de Arnhemse Orkest Vereniging (AOV) en speelde alt-saxofoon in dansorkestjes. Hij was gehuwd met Jeannette Boers (1911-1943). Zij woonden aan de Dullertstraat 6 in Arnhem.

 

De Arnhemse Orkest Vereniging (AOV)

In oktober 1940 kreeg de AOV te maken met de verplichting afstammingsformulieren in te vullen (de zgn.ariërverklaring). Bij weigering volgde ontslag. Alle personeelsleden, op één na alle bestuursleden en vierenveertig orkestleden vulden de verklaring in. Vervolgens kreeg de AOV zoals alle orkesten in het land tot mei 1941 van de bezetter opdracht om hun Joodse orkestleden te ontslaan (‘ariseren’).

 

Zo kregen de zeven Joodse orkestleden van de AOV ontslag, onder hen Meijer Heijman, Andries de Swarte en Frits Schrijver. Op 28 mei 1941 was hun laatste concert in Arnhem. Orkestleden met een opzegtermijn kregen tot 1 september 1941 doorbetaald en in februari 1942 nog een deel van hun pensioen bij het pensioenfonds uitgekeerd.

 

Van de ontslagen Joodse orkestleden van de AOV keerden na de oorlog Alex Pels en Elisabeth Marianne van der Zijl terug. Ook de tweede dirigent Leo Pappenheim kwam terug. Hij overleefde als een van de kampdirigenten het concentratiekamp Theresienstadt.

 

Het Joodsch Symphonie Orkest

Andries de Swarte en Frits Schrijver kregen na hun ontslag een aanstelling in het Joodsch Symphonie Orkest in Amsterdam, dat ruim zeventig ontslagen Joodse musici uit het hele land onderdak bood. Andries was daar tweede cellist en Frits tweede violist. De standplaats was Amsterdam, waar zij ook naar toe verhuisden. Ze speelden in de Hollandsche Schouwburg, het publiek was Joods en de uitgevoerde werken waren van Joodse componisten. Het orkest heeft niet lang bestaan, het werd steeds moeilijker concerten te geven en na acht maanden was het geld van de (gedwongen) Joodse geldschieter van Leer zo goed als op. In juli 1942 maakte de bezetter er een einde aan en werd het gebouw gevorderd als 'doorgangshuis van Joden op weg naar Duitsland' via kamp Westerbork. 

'De Barneveldlijst'?

In de cartotheek van de Joodsche Raad is een blanco oproep voor Frits te vinden om te verschijnen op het kantoor aan de Lijnbaansgracht 366 in Amsterdam om  'vorzusprechen', dus een verzoek te doen. Wat het verzoek van Frits inhield is niet direct duidelijk, maar op de achterkant staat zijn naam met de opmerking 'Barneveld'. In Barneveld verbleven 'verdienstelijke Joodse Nederlanders' (o.a. kunstenaars, wetenschappers) die tijdelijk gevrijwaard waren van deportatie, althans tussen 17 december 1942 en 29 september 1943 (1).

 

Mogelijk heeft Frits een verzoek gedaan om op de Barneveldlijst te komen. Relaties in betere kringen konden daarbij het verschil maken. Wellicht staat de naam van zijn vader Nardus op de kaart om gewicht in de schaal te leggen. Deze was voormalig Inspecteur van de Geneeskundige Dienst der Landmacht in de rang van generaal-majoor. In de jaren dertig woonde hij als rustend arts in de Jacob Mosselstraat 55 in Den Haag, het ouderlijk huis van Frits.

(advertentie, foto Joods Monument)

(oproep Joodsche Raad te Amsterdam, cartotheek Joodsche Raad)

 

Onderduik

In ieder geval dook Frits - alias Frans van der Scheer- op enig moment onder in Doorwerth aan de Kerklaan (tot de razzia van 16 april 1943) en aan de Kasteelweg (tot de evacuatie van september 1944). Daarna vond hij met zijn mede-onderduikers onderdak bij een boer in aan de Ekris in Woudenberg.

Ten gevolge van verraad werden ze daar opgepakt en in Woudenberg opgesloten. Frits doet daar een poging om zich van het leven te benemen en zijn polsen door te snijden. Duitsers verhinderen dat.

De gevangen worden overgebacht naar de SD Aussenstelle villa 'De Wormshoef' in Lunteren. Na een uitbraakpoging werden 13 mannen terechtgesteld. De overige bewoners belandden in Velp in de gevangenis van de SD in het gebouw van de Rotterdamsche Bankvereeniging in de Hoofdstraat.
Hoe Frits de dood vond is niet duidelijk, mogelijk is hij in Velp gefusilleerd of al eerder in Lunteren geexecuteerd. In haar boek '
Zo was het Volk van Nederland, een onderduikster vertelt' vermeldt Martha Koster - wier moeder tot de medegevangenen van Frits behoorde - dat Frits tot de gefusilleerden in Lunteren behoorde (2). Zijn sterfdatum is 14 januari 1945, Frits bereikte de leeftijd van 44 jaar.

 

Jeannette Schrijver-Boers

Jeannette (Nettie) Boers (1911-1943), echtgenote van Frits, was de dochter van Abraham Boers (1884-1943) en Leentje Boers-Nathans (1872-1943).

(Jeannette {Nettie} Boers en haar moeder Leentje Boers-Nathans met nichtje Lenie Boers in het midden 1938, achterkant Vijzelstraat, foto Joods Monument)


Jeannette Boers kreeg een verhouding met Frederik Carl Gies jr (1902), rechtskundig adviseur, zwager van haar broer Mozes, die met Carolina Gies was getrouwd, en een dochter  had (Lenie Boers, zie foto boven). Net zoals Jeanette was Frederik getrouwd. Zij vertrokken halverwege de oorlog naar Amsterdam en doken daar samen onder. Frederik ontsnapte aan gevangenneming, maar Jeannette werd opgepakt en arriveerde op 2 september 1943 in Westerbork, waar zij in strafbarak 67 terecht kwam. De strafbarakken 65,66 en 67 waren o.a. bedoeld voor Joden die waren ondergedoken en opgepakt waren. De gevangenen werden doorgaans op het eerstvolgende transport gezet, voor Jeannette was dat op 9 september 1943, vijf dagen later. Zij werd op 30 november 1943 in Auschwitz vermoord, ze bereikte de leeftijd van 31 jaar.

 

 

 

 

Het gezIn Abraham Boers en Leentje Boers-Nathans

Jeannette Schrijver-Boers was een van de vijf kinderen van het echtpaar Abraham Boers en Leentje Boers-Nathans. Een overzicht van het gezin staat op de persoonlijke pagina van Abraham Boers en Leentje Boers-Nathans.

 

Noten

 

(1) Voor de Barneveldlijst zie  https://nl.wikipedia.org/wiki/Plan-Frederiks

 

(2) Martha Koster, Zo was het Volk van Nederland, een onderduikster vertelt. Kok, Kampen, 1992- 1993 ISBN 90-242-6833-8

Oorspronkelijke titel: Ons leven in de onderduik, Oosterbeek 1983, Meijer en Siegers

 

Bronnen

https://westerborkportretten.nl/westerborkportretten/jeanette-schrijver-boers



Schrijver   Frits

Adres: Dullertstraat 6

Frits bereikte de leeftijd van 44 jaar

 

Geboorteplaats: Maastricht   geboortedatum 14-05-00

Plaats van overlijden: Velp   sterfdatum: 14-01-45

Beroep:

 

Frits's verhaal

Voor informatie over deze persoon en zijn echtgenote, zie:

https://www.joodsmonument.nl/nl/page/152372/jeannette-boers

https://www.joodsmonument.nl/nl/page/152373/frits-schrijver

 

Over zijn ouders, zie:


https://www.joodsmonument.nl/nl/page/145423/nardus-schrijver

https://www.joodsmonument.nl/nl/page/567157/emilie-adelaide-schaap

 

Frits was tweede violist bij de Arnhemse Orkest Vereniging (AOV) en speelde alt-saxofoon in dansorkestjes. Hij was gehuwd met Jeannette Boers (1911-1943). Zij woonden aan de Dullertstraat 6 in Arnhem.

 

De Arnhemse Orkest Vereniging (AOV)

In oktober 1940 kreeg de AOV te maken met de verplichting afstammingsformulieren in te vullen (de zgn.ariërverklaring). Bij weigering volgde ontslag. Alle personeelsleden, op één na alle bestuursleden en vierenveertig orkestleden vulden de verklaring in. Vervolgens kreeg de AOV zoals alle orkesten in het land tot mei 1941 van de bezetter opdracht om hun Joodse orkestleden te ontslaan (‘ariseren’).

 

Zo kregen de zeven Joodse orkestleden van de AOV ontslag, onder hen Meijer Heijman, Andries de Swarte en Frits Schrijver. Op 28 mei 1941 was hun laatste concert in Arnhem. Orkestleden met een opzegtermijn kregen tot 1 september 1941 doorbetaald en in februari 1942 nog een deel van hun pensioen bij het pensioenfonds uitgekeerd.

 

Van de ontslagen Joodse orkestleden van de AOV keerden na de oorlog Alex Pels en Elisabeth Marianne van der Zijl terug. Ook de tweede dirigent Leo Pappenheim kwam terug. Hij overleefde als een van de kampdirigenten het concentratiekamp Theresienstadt.

 

Het Joodsch Symphonie Orkest

Andries de Swarte en Frits Schrijver kregen na hun ontslag een aanstelling in het Joodsch Symphonie Orkest in Amsterdam, dat ruim zeventig ontslagen Joodse musici uit het hele land onderdak bood. Andries was daar tweede cellist en Frits tweede violist. De standplaats was Amsterdam, waar zij ook naar toe verhuisden. Ze speelden in de Hollandsche Schouwburg, het publiek was Joods en de uitgevoerde werken waren van Joodse componisten. Het orkest heeft niet lang bestaan, het werd steeds moeilijker concerten te geven en na acht maanden was het geld van de (gedwongen) Joodse geldschieter van Leer zo goed als op. In juli 1942 maakte de bezetter er een einde aan en werd het gebouw gevorderd als 'doorgangshuis van Joden op weg naar Duitsland' via kamp Westerbork. 

'De Barneveldlijst'?

In de cartotheek van de Joodsche Raad is een blanco oproep voor Frits te vinden om te verschijnen op het kantoor aan de Lijnbaansgracht 366 in Amsterdam om  'vorzusprechen', dus een verzoek te doen. Wat het verzoek van Frits inhield is niet direct duidelijk, maar op de achterkant staat zijn naam met de opmerking 'Barneveld'. In Barneveld verbleven 'verdienstelijke Joodse Nederlanders' (o.a. kunstenaars, wetenschappers) die tijdelijk gevrijwaard waren van deportatie, althans tussen 17 december 1942 en 29 september 1943 (1).

 

Mogelijk heeft Frits een verzoek gedaan om op de Barneveldlijst te komen. Relaties in betere kringen konden daarbij het verschil maken. Wellicht staat de naam van zijn vader Nardus op de kaart om gewicht in de schaal te leggen. Deze was voormalig Inspecteur van de Geneeskundige Dienst der Landmacht in de rang van generaal-majoor. In de jaren dertig woonde hij als rustend arts in de Jacob Mosselstraat 55 in Den Haag, het ouderlijk huis van Frits.

(advertentie, foto Joods Monument)

(oproep Joodsche Raad te Amsterdam, cartotheek Joodsche Raad)

 

Onderduik

In ieder geval dook Frits - alias Frans van der Scheer- op enig moment onder in Doorwerth aan de Kerklaan (tot de razzia van 16 april 1943) en aan de Kasteelweg (tot de evacuatie van september 1944). Daarna vond hij met zijn mede-onderduikers onderdak bij een boer in aan de Ekris in Woudenberg.

Ten gevolge van verraad werden ze daar opgepakt en in Woudenberg opgesloten. Frits doet daar een poging om zich van het leven te benemen en zijn polsen door te snijden. Duitsers verhinderen dat.

De gevangen worden overgebacht naar de SD Aussenstelle villa 'De Wormshoef' in Lunteren. Na een uitbraakpoging werden 13 mannen terechtgesteld. De overige bewoners belandden in Velp in de gevangenis van de SD in het gebouw van de Rotterdamsche Bankvereeniging in de Hoofdstraat.
Hoe Frits de dood vond is niet duidelijk, mogelijk is hij in Velp gefusilleerd of al eerder in Lunteren geexecuteerd. In haar boek '
Zo was het Volk van Nederland, een onderduikster vertelt' vermeldt Martha Koster - wier moeder tot de medegevangenen van Frits behoorde - dat Frits tot de gefusilleerden in Lunteren behoorde (2). Zijn sterfdatum is 14 januari 1945, Frits bereikte de leeftijd van 44 jaar.

 

Jeannette Schrijver-Boers

Jeannette (Nettie) Boers (1911-1943), echtgenote van Frits, was de dochter van Abraham Boers (1884-1943) en Leentje Boers-Nathans (1872-1943).

(Jeannette {Nettie} Boers en haar moeder Leentje Boers-Nathans met nichtje Lenie Boers in het midden 1938, achterkant Vijzelstraat, foto Joods Monument)


Jeannette Boers kreeg een verhouding met Frederik Carl Gies jr (1902), rechtskundig adviseur, zwager van haar broer Mozes, die met Carolina Gies was getrouwd, en een dochter  had (Lenie Boers, zie foto boven). Net zoals Jeanette was Frederik getrouwd. Zij vertrokken halverwege de oorlog naar Amsterdam en doken daar samen onder. Frederik ontsnapte aan gevangenneming, maar Jeannette werd opgepakt en arriveerde op 2 september 1943 in Westerbork, waar zij in strafbarak 67 terecht kwam. De strafbarakken 65,66 en 67 waren o.a. bedoeld voor Joden die waren ondergedoken en opgepakt waren. De gevangenen werden doorgaans op het eerstvolgende transport gezet, voor Jeannette was dat op 9 september 1943, vijf dagen later. Zij werd op 30 november 1943 in Auschwitz vermoord, ze bereikte de leeftijd van 31 jaar.

 

 

 

 

Het gezIn Abraham Boers en Leentje Boers-Nathans

Jeannette Schrijver-Boers was een van de vijf kinderen van het echtpaar Abraham Boers en Leentje Boers-Nathans. Een overzicht van het gezin staat op de persoonlijke pagina van Abraham Boers en Leentje Boers-Nathans.

 

Noten

 

(1) Voor de Barneveldlijst zie  https://nl.wikipedia.org/wiki/Plan-Frederiks

 

(2) Martha Koster, Zo was het Volk van Nederland, een onderduikster vertelt. Kok, Kampen, 1992- 1993 ISBN 90-242-6833-8

Oorspronkelijke titel: Ons leven in de onderduik, Oosterbeek 1983, Meijer en Siegers

 

Bronnen

https://westerborkportretten.nl/westerborkportretten/jeanette-schrijver-boers



 

Locatie Joods Monument Arnhem:
Kippenmarkt/Jonas Daniël Meijerplaats