menu  

Joods Monument Arnhem
Joods Monument Arnhem

Welkom bij de site van het Joods Monument Arnhem

Welcome to the site of the Jewish Monument Arnhem

 

Een gedenkteken voor de 1500 Joodse Arnhemmers die omkwamen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

 

A memorial to the 1500 Jewish residents of Arnhem who died during the Second World War.


Hun namen staan niet op het gedenkteken, maar wel op deze site. Ze zijn opzoekbaar onder de rubriek 'namen'. Bij een aantal staat nadere informatie of een levensgeschiedenis. QR codes op beide zijden van de de sokkel van het monument leiden naar de site.

 

Their names are not on the memorial, but they can be found under the heading 'names' on this site. Some contain further information or a life history. QR codes on both sides of the monument's plinth lead to the site.


Het gedenkteken 'Laatste Bagage' is in 2019 onthuld. Het is ontworpen door Betty Jacobs.

 

The 'Last Luggage' memorial was unveiled in 2019. It was designed by Betty Jacobs.

 

De tekst op de thorarol luidt: "Vergeet nimmer wat hen is aangedaan". Op de voorkant van de sokkel staat: "Bruut weggerukt maar hun geest en traditie blijven". Op de achterkant: "Ongeveer 1500 Joden werden afgevoerd slechts weinigen keerden terug naar hun Arnhem'.

 

The text on the Torah scroll reads: "Never forget what was done to them". The front of the pedestal reads: "Brutally taken away but their spirit and tradition remain". On the back: "About 1500 Jews were deported but few returned to their Arnhem".

De jaarlijkse herdenking vindt plaats op de tweede zondag van november op de Jonas Daniël Meijerplaats/Kippenmarkt 

In 2024 zal de herdenking op zondag 10 november van 11.00-12.00 uur gehouden worden. 


The annual commemoration takes place on the second Sunday of November at the Jonas Daniël Meijerplaats / Kippenmarkt.

In 2024 the commemoration will be held on Sunday 10 November 11 to 12 am.

 

Hieronder is het meest actuele nieuws vermeld. Voor een overzicht van alle nieuws klik op:

Lees meer nieuws over het Joods Monument Arnhem...

 

The most current news (in Dutch) is listed below. For an overview of all news click on:

Lees meer nieuws over het Joods Monument Arnhem...

 

 

26 maart 2024: Het levensverhaal van David en Christina Bachrach-Eijsman uit Klarendal 

Michèlle van Hofwegen en Gerard Gijsbertsen beschreven de levens van
Christina Bachrach-Eijsman (1884-1943), haar man David Bachrach (1885-1929)
en hun vier kinderen. Het Joodse gezin woonde aan de Atjehstraat 12
in de Arnhemse wijk Klarendal. Klik hier.

1 februari 2024: In de voetsporen van de Stille slag 20 april 2024

Erfgoedcentrum Rozet: documentaire over Arnhemse Joodse onderduikkinderen met aansluitend een wandeling langs Joodse huizen met hun verhalen. Datum: zaterdag 20 april 2024, 15.30-17.30 uur. Start Rozet, einde Joods monument. Kosten 11.00 euro. Voor meer informatie en/of inschrijven klik hier.

17 januari 2024: Stilstaan bij de Holocaust in januari
27 januari is het International Holocaust Memorial Day. Daarom kun je de hele maand januari leren over de Holocaust. Bijvoorbeeld tijdens een lezing, herdenking of museumbezoek. Op de nieuwe website leeroverdeholocaust staat een overzicht van de activiteiten. Klik hier.

 

1 januari 2024: Documentaire 'Dagboek waar zal jij nog eens terecht komen?'

Op 22 oktober 2023 vond voor klein publiek in de sjoel in Dieren de première plaats van de documentaire 'Dagboek waar zal jij nog eens terecht komen?'In de documentaire vertolken vier Arnhemse leeftijdgenoten dagboekfragmenten van de 19 jarige Joodse Arnhemse Ada Goldsmid. Meer...

 
12 december 2023: Chanoekaviering 2023
Op dinsdag 12 december 2023 vond de Chanoekaviering voor de synagoge aan de Pastoorstraat plaats. Burgemeester Ahmed Marcouch en opperrabijn Benyomin Jacobs voerden het woord en staken de lampjes van de grote kandelaar aan. Meer...


17 november 2023: Beekdal presenteert Holocaustproject 2023

Op 16 november 2023 opende loco-burgemeester Bob Roelofs op het Beekdal lyceum de presentatie-avond van het Holocaustproject. Leerlingen hebben de afgelopen tijd intensief aan het project gewerkt en bezochten o.a. kamp Vught. Roelofs prees hun onderzoek en inzet. Rector van der Graaff sprak zijn trots uit. Er viel van alles zien: werkstukken in soorten en maten, muurkranten en ook films. Meer…


12 november 2023: herdenking bij het Joods Monument Arnhem 2023
Op zondag 12 november j.l. voerden burgemeester Ahmed Marcouch, rector van het Beekdal lyceum Niels van der Graaff en David Simon voorzitter van Yad Vashem Nederland het woord ter gelegenheid van de jaarlijkse herdenking bij het Joods monument Arnhem....Meer

 
8 november 2023: 
Marc van Berkel over Holocaust educatie
Op woensdagavond 8 november 2023 interviewde René Gademann in Rozet Gelderse Gast Marc van Berkel, bijzonder hoogleraar Holocausteducatie in  Nijmegen. Voor een geinteresseerd publiek vertelde hij over de Holocausteducatie in het onderwijs.... Meer


6 november 2023: Opening expositie ‘Joodse Arnhemmers 40-45’ 

Wethouder Bob Roelofs opende afgelopen maandag de expositie ‘Joodse Arnhemmers 40-45’ in de bibliotheek van Rozet. De expositie herinnert aan het lot van de 1500 Joodse Arnhemmers die uit de stad weggevoerd werden om vermoord te worden. Toen de ‘Slag om Arnhem’ in 1944 losbarstte, was een andere slag - de deportatie van 1500 stadsgenoten – al een klein jaar eerder voltooid: ‘de Stille slag’. Bob Roelofs....Meer


4 november 2023: opening tentoonstelling 'Max Wolff, van vluchteling tot bevrijder'

Op vrijdag 3 november 2023 werd in 'Airborne Museum at the Bridge' de tentoonstelling: ‘Max Wolff, van vluchteling tot bevrijder’ geopend. Max was een jonge Joodse jongen uit Arnhem. Zijn familie vluchtte in 1942 voor de jodenvervolging en dook onder in Brussel. Zijn zussen en zwager werden gedeporteerd en vermoord in Auschwitz. Meer..

18 oktober 2023: expositie Joodse Arnhemmers '40-'45 in de bibliotheek Rozet 
Van 7-19 november a.s. wordt in de bibliotheek van Rozet de expositie Joodse Arnhemmers ‘40-’45  gehouden met o.a. “Louisa, van 10 jaar, was ooggetuige”. Wethouder Bob Roelofs zal op maandag 6 november van 16-17 uur (inloop 15,30 uur) de opening verrichten. Daarna gaat hij in gesprek met gemeentelijk archeoloog Leo Smole over de vraag: ‘Hoe kan de geschiedenis van Joods Arnhem meer gaan leven in onze stad?. Het Déjà VU-Kwartet verleent muzikale medewerking. Aanmelden voor de opening graag via aanmelding@joodsmonumentarnhem.nl. Meer...

12 oktober 2023: Yad Vashem voor Albertus en Petronella van Oene-de Geest
Op 11 oktober j.l. kreeg het echtpaar van Oene postuum de Yad Vashem onderscheiding uitgereikt in het Nationaal Monument Kamp Amersfoort. Mevrouw Nicolaes, nicht van het echtpaar nam samen met mevrouw Perk de onderscheiding in ontvangst. Albertus en Petronella van Oene verleenden het Joodse echtpaar Muller uit Arnhem tijdens de oorlog bijna drie jaar onderduik in hun huis aan het Walburgersplein 13. De baby van het echtpaar ging in de onderduik in Noord-Brabant. De familie overleefde de oorlog. De aanvraag voor de onderscheiding werd gedaan door de dochter en kleindochter van het echtpaar Muller. Zij waren ook aanwezig bij de plechtigheid.


 

12 september 2023: 16 nieuwe struikelstenen in Arnhem
Op dinsdag 12 september a.s. werden op 6 adressen in Arnhem 16 nieuwe struikelstenen gelegd ter nagedachtenis aan de Joodse oud-bewoners. Meer....

1 september 2023: start scholenproject Holocaust 2023

Op 1 september j.l. verrichtte rector Niels van der Graaff van het Beekdallyceum de aftrap van het Holocaust scholenproject. Een nieuwe lichting Beekdallers gaat het project uitvoeren aan de hand van het vorig jaar verschenen lesboek ‘In de straten van Arnhem, estafette-herdenking Holocaust”. In zijn toespraak vertelde de rector...meer

 

28 augustus 2023: Airbornekrant 2023, scholenproject Holocaust in Arnhem 

In de Airbornekrant van 2023 wordt aandacht besteed aan de herdenking van de Hol0caustslachtoffers van Arnhem (pagina 13) en Velp (pagina 17). De titel van Arnhemse verhaal luidt 'Scholieren herdenken Holocaustslachtoffers Arnhem'. Meer...

22 augustus 2023: Joodse Arnhemse scouts in de oorlog

In Arnhem waren de Joodse families Cohen, Katzenstein en Kahané actief bij scouting. Ook Carel Kanstein, Max Wolff en Raf Silberberg waren lid. De redactie maakte aan de hand van de gegevens van Scouting Nederland een overzicht van hun lotgevallen, aangevuld met eigen onderzoek. Meer...

 

1 augustus 2023: het fatale bezoek aan een Arnhems hotel
Op 14 juli 1942 om half twaalf 's avonds meldt de kelner van Hotel Riche aan het Nieuwe Plein zich bij de Arnhemse politie. Hij heeft de minderjarige Hendrika de Haan bij zich uit Amsterdam. Zij vertelt dat zij met toestemming van haar ouders naar Doesburg is gereisd, maar niet meer op tijd naar Amsterdam terug kon keren. Voor het verhaal van de tiener Ruth Löwenstein klik hier

 

5 juli 2023: Yad Vashem voor Gerrit en Hetty Kramer-Harmsen

Op 6 juli j.l. kreeg het echtpaar Kramer-Harmsen postuum de Yad Vashem onderscheiding uitgereikt vanwege hulp aan onderduikers. Kleinzoon Gerrit nam de onderscheiding in ontvangst in het Nationaal Monument Kamp Amersfoort. Gerrit en Hetty namen tussen 1942 en 1944 de toen 18 jarige Siny Franken (1924-2012) op in hun huis aan de Jagerslaan 46. Siny's ouders en broertje doken onder bij de zwager en zus van het echtpaar, Arie en Rini Brugman-Harmsen aan de Tiendweg 34. De aanvraag voor de onderscheiding werd gedaan door de dochters van Siny. De familie Franken overleefde de oorlog. Voor het verhaal van Siny Franken, klik hier.


20 juni 2023: Oude etikettenmachine terug bij familie Mogendorff

In het Algemeen Dagblad van 28 mei 2023 lezen we dat een oude etikettenmachine van de Arnhemse NV Etikettenfabriek Mogendorff terug is bij de familie. Verslaggever Hans Brok schrijft: ‘Een oude machine die etiketten kan drukken is na vele omzwervingen weer terug bij de Joodse familie Mogendorff. De etikettenmachine komt oorspronkelijk uit Arnhem maar de Israëlische nazaten vonden de machine in Wierden’. Meer...


31 mei 2023: in de voetsporen van de Stille slag 2 september 2023

Erfgoedcentrum Rozet: documentaire over Arnhemse Joodse onderduikkinderen met aansluitend een wandeling langs Joodse huizen met hun verhalen. Datum: zaterdag 2 september 2023, 15.30-17.30 uur. Start Rozet, einde Joods monument. Kosten 10.00 euro. Voor meer informatie en/of inschrijven klik hier.

 

10 mei 2023: Online-lezing Jodenvervolging in Arnhem
In een online-lezing voor de ArcheoAcademy van Rozet bespreekt drs. Leo Smole 
- gemeentelijk archeoloog - de geschiedenis van de Jodenvervolging in Arnhem aan de hand van een aantal vondsten. De lezing werd live gestreamd op 8 mei 2023 en is hier te zien.  

 

8 mei 2023: het zilverwerk van de Pinto's uit de Parkstraat

Op de tentoonstelling ‘Van de ramp gered’ in het erfgoedcentrum in Rozet (te zien tot 1 oktober 2023) worden verhalen getoond over 28 bijzondere collectiestukken die een ramp overleefden. Een van de stukken is het (religieus) zilverwerk van de Joodse familie Pinto uit de Partkstraat 72 van twee bekers, een kandelaar en  vorken en lepels met Hebreeuwse opschriften. Meer...

 

4 mei 2023: dodenherdenking in Arnhem en Elden

De Stichting Viering Nationale Feest- en Gedenkdagen Arnhem verzorgde de dodenherdenking bij verschillende monumenten in Arnhem. Ook bij het Joods Monument werden bloemen gelegd. In Elden werden bij Huize Voorburg aan de Drielsedijk de omgekomen Joodse jongeren, de 'Palestina pioniers' herdacht. Meer...

 

30 april 2023: Persoonsbewijs zonder 'J'

Het verhaal van twee Joodse geliefden, Didi en Marcel. Zij zetten hun leven op het spel door zich aan te sluiten bij het verzet. Het verhaal speelt zich af o.a. in Bennekom en op de Veluwe. Voor meer informatie en kaarten, klik hier..

 

17 april 2023: De sprong in de Rijn, het tragische einde van Arthur en Emilie Seligmann

Op 17 mei 1942 om vijf over twaalf 's middags komt er bij de Arnhemse politie een melding binnen dat er een lijk is gevonden in de Rijn. Bij nadere inspectie blijkt het geen lijk te zijn, maar een levend persoon. Meer...

 

2 maart 2023: de familie Israëls van de Amsterdamseweg

Er zijn twee groepsfoto's bekend van de bewoners van het Joods Jongenshuis aan de Amsterdamseweg in Arnhem. Opvallend detail: op beide foto's zitten op de onderste rij hetzelfde groepje jongens, de jongste Jongenshuis-bewoners op dat moment. Meer...

20 februari 2023: in de voetsporen van de Stille slag
Erfgoedcentrum Rozet: documentaire over Arnhemse Joodse onderduikkinderen met aansluitend een wandeling langs Joodse huizen met hun verhalen. Datum: zaterdag 15 april 2023, 15.30-17.30 uur. Start Rozet, einde Joods monument. Kosten 7,50 euro. Volgende datum: 
zaterdag 2 september 2023. Voor meer informatie en/of inschrijven klik hier.

1 februari 2023: Mijn opa Rafaël de Bruin van de Oeverstraat
‘Mijn opa Rafaël de Bruin is geboren in de Bentinckstraat 19 op 24 augustus 1909 in Arnhem. Zijn roepnaam was Fole.’ Zo begint Rebecca van Meegdenburg de levensgeschiedenis van haar opa Rafael de Bruin. Lees meer…. 

30 januari 2023: Gemeente Arnhem speelde vermoedelijk geen rol bij roof Joods vastgoed
De gemeente Arnhem heeft bij de roof van Joodse bezittingen in de Tweede Wereldoorlog vermoedelijk geen rol gehad, zo kopte de Gelderlander 25 januari 2023. Lees meer

23 januari 2o23: Wijkgenoten willen plaats van herinnering voor vermoorde Joden uit 'Het Jongenshuis'.
Niets herinnert achter station Arnhem Centraal meer aan het Joods Jongenshuis dat hier ooit stond. Tussen de 100 en 150 mensen woonden in de villa tijdens de Tweede Wereldoorlog. Op 11 december 1942 werden de meeste inwoners afgevoerd naar Auschwitz en Sobibor. Een paar Arnhemmers broeden nu op een gedenkteken. Lees meer

4 januari 2023: Simon Nathans, namen en bijnamen uit mijn jeugd in Joods Arnhem
Oud-Arnhemmer Max Nathans (1937) uit Israël stuurde ons dit verhaal over het vooroorlogse Arnhem. Het is opgetekend door zijn vader Simon Nathans (1908-1991). Diens vader Marcus Nathans had in de Nieuwstad een slagerij. Lees meer 

15 december 2022: zes nieuwe struikelstenen Mauvestraat 15
Op woensdag 14 december j.l. werden aan de Mauvestraat 15 zes nieuwe struikelstenen gelegd ter nagedachtenis aan de Joodse oud-bewoners Emiel Meijers en Matje Meijers-Godschalk en hun vier jonge kinderen Lena, Johanna, Robbie en Wilhelmina. Meer....

2 december 2022: het lot van de familie Heijman van de Steenstraat
In de Arnhemse Koerier van 21 mei 2022 plaatste de redactie een oproep om herinneringen aan de 1500 vermoorde Joodse Arnhemmers op te sturen. Een van de reacties was afkomstig van Elly Leeuwis-Braun. Zij schreef dat haar vader een kunsthandel had op de Steenstraat 48 en dat het 12 jarige zoontje van de buren hem hielp met de verkoop. Elly schreef ons: “in de oorlog moesten zij ook weg, ze zijn nooit meer teruggekomen”. De redactie ging op onderzoek uit. Meer...

14 november 2022: herdenking bij het Joods monument Arnhem
Op zondag 13 november j.l. voerden burgemeester Ahmed Marcouch, opperrabbijn Binyomin Jacobs en rector Niels van der Graaff het woord ter gelegenheid van de herdenking bij het Joods monument Arnhem. 'Wij dienen de vrijheid te verdedigen in een riskante tijd', zei Marcouch. Lees meer...

8 november 2022: november en december 1942 grote razzia's in Arnhem
In november en december 1942 vinden in Arnhem grote nachtelijke razzia's plaats, waarmee het merendeel van de Arnhemse Joden wordt weggevoerd om vermoord te worden. Het zijn niet de eerste razzia's in Arnhem. Klik hier voor een overzicht.

12 oktober 2022: programma herdenking zondag 13 november 2022
Op zondag 13 november 2022 wordt de jaarlijkse herdenkingsbijeenkomst georganiseerd bij het Joods monument Kippenmarkt/Jonas Daniël Meijerplaats te Arnhem. Aanvang 11.00 uur, einde 12.00 uur. Voor het programma klik hier

6 oktober 2022: Het pistool in het zwembad, de executie van Artur Natt 

Simcha Looijen stuurde ons een verhaal over de lotgevallen van Artur Meinhard Natt, vluchteling uit Duitsland en bewoner van het Jongenshuis aan de Amsterdamseweg 1-3. Artur eindigde zijn leven voor het vuurpeloton. Zijn vergrijp: het wegnemen van het pistool van een Duitse politiebeambte in het Sportfondsenbad aan de BoekhorstenstraatLees meer...

29 september 2022: Tentoonstelling ‘Joodse artsen en de Holocaust’ in Rijnstate ziekenhuis

De reizende tentoonstelling komt bijna ten einde, Rijnstate is de laatste locatie waar de panelen te zien zijn. Ze vertellen het verhaal over het lot van Joodse dokters en geneeskundestudenten in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Nog tot 3 oktober te bezoeken. Meer...

 

29 september 2022: lezing Prodesse Conamur over Duits-Joodse arts Alfred Behrendt

 Op 30 september 2022 om 20.00 uur geven Jenneke Hiensch en Paul van Lunteren (auteurs van 'Uit nood geboren') een lezing over de Duits-Joodse arts Alfred Behrendt in het Wijkcentrum "de Bakermat', G.A.van Nispenstraat 139 te Arnhem. Meer...

 

14 september 2022: 13 nieuwe struikelstenen in Arnhem

Op woensdag 14 september j.l. zijn op 4 adressen in Arnhem 13 nieuwe struikelstenen gelegd ter nagedachtenis aan de Joodse oud-bewoners.
Op elk adres werd een korte ceremonie gehouden met een verhaal of toespraak. Familie of verwanten waren aanwezig, ook buurtgenoten. Hein-Willem Leeraar leidde als coördinator de ceremonie. Rabbijn Tamarah Benima zei kaddisj. Meer...

 

9 september 2022: start Holocaust project Beekdal lyceum
Burgemeester Marcouch verrichtte op 9 september j.l. op het Beekdal lyceum de aftrap van de estafette-herdenking Holocaust. Het scholierenproject is
onderdeel van de activiteiten van Joods Monument Arnhem. Na de toespraak van rector van der Graaff, nam de burgervader het eerste exemplaar van het lesboek ‘In de straten van Arnhem, estafette-herdenking Holocaust' in ontvangst. Meer....

 

16 augustus 2022: de familie Mouw van de Heijenoodseweg

De Joodse Amsterdammer Bernard Mouw trouwde met het protestantse meisje Alie Hendriks uit Oosterbeek. Ze vestigden zich in Arnhem en kregen daar hun zoontje Freddie. Met z’n drieën zouden ze op een heel bijzondere wijze door de oorlog komen. Lees hier over hun lotgevallen.

 

25 juli 2022: foto gezocht van Christina Bachrach-Eijsman (1884-1943) uit Klarendal

Michelle van Hofwegen – auteur van het artikel “Hartog Eijsman” op deze site - is op zoek naar een (betere) foto van Christina Bachrach-Eijsman (1884-1943). Christina is de oudere zus van Hartog en woonde op de Atjehstraat 12. Wie kan Michelle helpen? Voor meer informatie, klik hier.

 

14 juli 2022: de familie Gimpel van de Hoogkamp

De Joodse familie Nathan Gimpel en Berta Rohr vluchtte met hun kinderen in 1933 uit Duitsland en vestigde zich in Arnhem. Zij woonden op de Breitnerstraat 18. Nathan werd in 1937 directeur van Hufs schoenenmagazijn in de Roggestraat 12. Vanuit de wijk Hoogkamp werd de familie gedeporteerd en alleen Berta Gimpel zou de oorlog overleven. Lees hier het verhaal over hun lotgevallen.

 

13 juni 2022: Israëlische burgemeesters bezoeken Joods Monument Arnhem
Op 23 mei bezochten vijftien burgemeesters uit Noord-Israël de provincie Gelderland. Margreet van Gastel, oud-wethouder van de gemeente Arnhem en mede-initiatiefnemer van het Joods Monument Arnhem leidde de gasten rond. Zij bezochten ook het Joods monument op de Kippenmarkt. Meer

 

1 juni 2022: Bep Marcus van de Leoninusstraat
In de 
Arnhemse Koerier van 21 mei 2022 deed de redactie een oproep om herinneringen aan de 1500 vermoorde Joodse Arnhemmers op te sturen. Een van de eerste reacties was een bericht van Yvonne van Hensbergen-Herbst over Bep Marcus van de Leoninusstraat 41. Zij stuurde foto’s van Bep en schreef herinneringen op. Klik hier.

21 mei 2022: In de voetsporen van de 'Stille Slag' 27 augustus a.s.

Erfgoedcentrum Rozet: documentaire over Arnhemse Joodse onderduikkinderen met aansluitend een wandeling langs Joodse huizen met hun verhalen. Datum: zaterdag 27 augustus 2022, 15.30-17.30 uur. Start Rozet, einde Joods monument. Kosten 7,50 euro. De geldende regels voor corona worden in acht genomen. Voor meer informatie en/of inschrijven klik hier

4 mei 2022: Joods Monument Arnhem zoekt verhalen

Met het Joods Monument Arnhem bij de Eusebiuskerk herdenkt Arnhem de meer dan 1500 Joodse stadsgenoten die in de oorlog zijn vermoord. Op joodsmonumentarnhem.nl kun je hun namen opzoeken. Je kunt ook per straat zoeken. Bij zo'n 200 namen staat ook hun levensgeschiedenis of foto. Bij de andere circa 1500 namen niet. Daarom zijn wij op zoek naar verhalen, om ook hen een “gezicht” geven. Lees het artikel in de Arnhemse Koerier van 21 mei 2022 of klik hier.


24 april 2022: Het beeldarchief van Max Wolff vastgelegd
De Arnhemmer Max Wolff (96) is een van de weinige nog levende veteranen van de Irenebrigade. Zijn verhaal is op deze site te lezen. Max kocht na de oorlog een camera en bewaart nu een enorm beeldarchief van bijna honderd jaar familieleven.

In de documentaire Vastgelegd laten zijn dochter Batya Wolff en Arnoud Holleman zien hoe fotografie en film verweven zijn met de nawerking van de Holocaust in Batya’s familie. Voor meer informatie klik hierDe film is op 2 mei ook te zien in Nijmegen in LUXOp 7 juli 2022 om 22.18 uur wordt de documentaire uitgezonden bij KRO-NCRV op NPO2.

1 april 2022: 'Er reden geen treinen meer, dat was onze redding'

“Er reden geen treinen meer van Westerbork, dat was onze redding”, zei Siny Franken in 2010 in een interview met Henny de Mönnink over haar overleven in de oorlog. Zij was toen 86 jaar, woonde in het verzorgingshuis Huize Kohlman (Beth Zikna) aan de Beekstraat en keek terug op een veelbewogen leven. Klik hier voor haar verhaal.

14 maart 2022 : En toen......stem van vergeten Arnhem

Hans van Aalten maakte tussen 2007-2012 een geschiedenis-website over Arnhem onder de naam 'En toen....stem van vergeten Arnhem': www.janvs.nl/entoen

De website besteedt – naast algemene geschiedenis over Arnhem – aandacht aan het lot van de 1500 Joodse Arnhemmers die niet meer terugkeerden. Een zwarte bladzijde in de Arnhemse geschiedenis. klik hier voor het verhaal.

 

17 februari 2022: familie de Bruin uit Arnhem

Wie was Nathan de Bruin, die begraven ligt op de kleine Joodse begraafplaats ‘de Sandberg’ in Arnhem? Op verzoek van de redactie schreef Daniël van den Bos een artikel over de Joodse familie de Bruin uit Arnhem. Klik hier voor het verhaal.

 

1 februari 2022: In de voetsporen van de stille slag 23 april a.s.

Erfgoedcentrum Rozet: documentaire over Arnhemse Joodse onderduikkinderen met aansluitend een wandeling langs het verdwenen Joods verleden van de stad. Datum: zaterdag 23 april 2022, 15.30-17.30 uur. Start Rozet, einde Joods monument. Kosten 7,50 euro. De geldende regels voor corona worden in acht genomen. Voor meer informatie en/of inschrijven klik hier

 

1 januari 2022: de gebroeders Broekman van de Wielakkerstraat
Kees Bestebreurtje uit Papendrecht stuurde ons zijn indrukwekkende familiekroniek ‘Siriusstraat 41, Ernst, Jetty en Paultje Broekman-Dwinger’ toe met daarin opgenomen de Arnhemse tak van de familie. Op verzoek van de redactie vatte hij de gegevens van de Arnhemse Broekmannen samen. De redactie koos daaruit de lotgevallen van gebroeders Isaac en Aron Broekman van de Wielakkerstraat en schreef het volgende verhaal.

10 december 2021: Winter 1942, grote razzia's in Arnhem

In november en december 1942 vinden in Arnhem grote nachtelijke razzia's plaats, waarmee het merendeel van de Arnhemse Joden wordt weggevoerd om vermoord te worden. Het zijn niet de eerste razzia's in Arnhem. Klik hier voor een overzicht.


1 december 2021: Gedenkstenen Mesdaglaan en Rembrandtlaan

In het wijkblad de Penseelstreek nummer 98 (herfst 2021) doet Olga Helmigh verslag van de recente steenlegging voor Joodse oud-bewoners van de wijk. Het gaat om Rembrandtlaan 31, waar de familie Kaufman woonde en om Mesdaglaan 39, waar de familie Bielschowsky woonde. In een aparte column beschrijft Olga Helmigh hoe ze die dag beleefd heeft. Klik hier.

 

21 november 2021: het dagboek van Ada Goldsmid
De Arnhemse Ada (Alida) Goldsmid (1921-1966) is op 29 maart 1940 negentien jaar geworden. In mei sluit ze haar eerste dagboek af en begint aan haar tweede (1940-1942). De redactie koos een aantal fragmenten uit haar tweede dagboek. Ze laten zien hoe een jonge Arnhemse vrouw de beginjaren van de bezetting beleeft. Het is de periode waarin de Joodse bevolkingsgroep meer en meer wordt buitengesloten van elk normaal maatschappelijk leven. Klik hier voor het verhaal.


14 november 2021: Herdenking bij het Joods monument Arnhem

Op zondag 14 november j.l. voerden burgemeester Ahmed Marcouch en opperrabbijn Binyomin Jacobs het woord ter gelegenheid van de jaarlijkse holocaust herdenking bij het Joods monument Arnhem. Opperrabbijn Jacobs noemde leerlingen van het Thomas a Kempis College en het Beekdallyceum “ambassadeurs van de strijd tegen antisemitisme, racisme en discriminatie”. Klik hier voor de foto's. Klik hier voor het scholenproject. Lees meer in de Gelderlander.

 

1 november 2021: de levensloop van de de Arnhemmer Hartog Eijsman
Michèlle van Hofwegen maakte een omvangrijke studie over de levensloop van de de Arnhemmer Hartog Eijsman. Op verzoek van de redactie schreef zij met Gerard Gijsbertsen een artikel over Hartog met als titel: Hartog Eijsman, de man die altijd jong blijft. Klik hier voor het artikel.


19 oktober 2021: Alijda Jacobs from Arnhem smuggeld over ten Jewish persons out from camp Westerbork

Richard Woolderink, auteur van Raalte in oorlogstijd ’40-’45, schreef in 1986 een verhaal over  Alijda Jacobs, die o.a. haar verloofde Simon Bachrach en zijn broers Bennie en Maurits uit kamp Westerbork bevrijdde. De Engelstalige versie stuurde hij recentelijk naar het Holocaust Social Archive (HSA). Ook deed hij een oproep aan de Arnhemmers om Alijda Jacobs te eren met een gedenkteken. Klik hier voor zijn oproep en de Engelse versie van zijn verhaal.


6 oktober 2021: 7-8 oktober 1941: eerste Jodenrazzia in Gelderland

Tachtig jaar geleden op 7 en 8 oktober 1941 werden zeventig Joodse mannen in Gelderland opgepakt, onder hen tenminste zeven Arnhemmers. De bezetter wilde Joden angst aanjagen en ervoor zorgen dat ze zich vogelvrij voelden. Klik hier voor het verhaal.

28 september 2021: Het oorlogsverhaal van Max Wolff

Het oorlogsverhaal van Max Wolff is lang en indrukwekkend.  Geboren uit Joodse ouders in Arnhem in 1926 duikt Max in de oorlog  met zijn ouders onder op elf adressen in Nederland, België en Frankrijk. In juni 1944, kort na D-Day sluit hij zich - achttien jaar oud -  aan bij de geallieerden in Normandië. Dr. Erwin van Loo van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie, schreef er een artikel over met als titel “Max Wolff, tolk en militair in dienst van de bevrijders”. Klik hier voor het artikel. 

 

15 september 2021: Nieuwe struikelstenen in Arnhem

Op woensdag 15 september j.l. zijn op 7 adressen in Arnhem 16 nieuwe struikelstenen gelegd

ter nagedachtenis aan de Joodse oud-bewoners, die in de oorlog zijn omgebracht. Op de verschillende adressen werd een korte ceremonie gehouden met een verhaal, soms met een gedicht of met live-muziek. Ook werd kaddisj gezegd. Op Mesdaglaan 39 waren leerlingen van de Heijenoordschool bij de herdenking betrokken. De overige nieuwe adressen zijn: Prümelaan 5, Rijnstraat 43, Zijpendaalseweg 1D, van Pallandtstraat 26, Rembrandtlaan 31 en Noordelijke Parallelweg 69. Voor een overzicht van alle Arnhemse adressen met struikelstenen klik hier. Bij de betreffende personen zijn in het namenregister van deze site foto's van de stenen - en bij enkelen ook teksten van de toespraken - opgenomen.

1september 2021: digitale buurtmonument voor Joodse wijkbewoners Sint Marten Sonsbeek gepresenteerd

Op 12 september 2021 werd in buurtcentrum De Nieuwe Hommel het digitale buurtmonument  “Om niet te vergeten” van Sint Marten Sonsbeek gepresenteerd. Op een digitale kaart zijn de namen en adressen van de 97 Joodse oud-buurtbewoners aan te klikken. Van 24 bewoners zijn de levensgeschiedenissen opgetekend. Het monument zal verder groeien met nieuwe verhalen, waaraan je kunt meeschrijven. 

 

Locatie Joods Monument Arnhem:
Kippenmarkt/Jonas Daniël Meijerplaats